Trong những năm qua, nền kinh tế của Việt Nam đã phát triển và đạt được những thành công quan trọng trong việc xây dựng hệ thống pháp luật, chính sách phù hợp, tạo điều kiện, môi trường thuận lợi cho nền kinh tế thị trường phát triển; Thứ hai, đã phát huy vai trò tích cực của các chủ thể kinh tế; Thứ ba, cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước định hưóng xã hội chủ nghĩa đã hình thành, phát huy tác dụng; Thứ tư, hệ thống thị trường ngày càng phát triển, hội nhập quốc tế ngày càng sâu, rộng.
Nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả về quản lý nhà nước trong kinh tế trong nền kinh tế thị trường hiện nay ở Việt Nam, chúng ta cần thực hiện tốt một số định hướng giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về kinh tế trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam như sau:
Một là, Nhận thức lại vai trò, chức năng quản lý nhà nước về kinh tể, thực hiện tốt việc phân công, phân cấp trong thực hiện cấc chức năng
Tiếp tục nhận thức rõ vai trò, chức năng quản lý nhà nước về kinh tể trong nền kinh tế thị truờng định hướng xã hội chủ nghĩa, phân biệt rỗ và đặt trong mối quan hệ với các chức năng của thị trường, chức năng của doanh nghiệp.
Nhà nước tập trung thực hiện tốt các chức năng đã xác định, bảo đảm các điều kiện cho toàn bộ nền kinh tế thị trường hoạt động thuận lợi.
Nhà nước không can thiệp thô bạo bằng mệnh lệnh hành chính vào hoạt động của thị trường và hoạt động của các doanh nghiệp.
Phân công, phân cấp và phổi hợp tốt việc thực hiện các chức năng của các cơ quan quản ỉý nhà nước thuộc các ngành, các cấp từ Trung ương đến cơ sở, gắn quyền hạn vói trách nhiệm, lợi ích, hạn chế sự chồng chéo trong hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước về kinh té.
Hai là,Xử lỷ tốt mối quan hệ giữa sự lãnh đạo cửa Đảng vái quản lý nhà nước về kinh tể, giữa quán lý của Nhà nước với quản trị kinh doanh cửa doanh nghiệp
Cần nhận thức và phân biệt rõ chức năng lãnh đạo của Đảng và chức năng quản lý nhà nước về kinh tế. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã khẳng định: “Đảng lãnh đạo bằng cương lĩnh, chiến lược, các định hướng về chính sách và chủ trương lớn; bằng công tác tuyên truyền, thuyết phục, vận động, tổ chức, kiểm tra, giám sát và bằng hành động gương mẫu của đảng viên”. Đảng lãnh đạo kinh tế bằng đường lối, chính sách, bằng phương pháp giảo dục, thuyết phục, nêu gươmg...
Tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp luật và thực thi pháp luật, nhất là những vấn đề liên quan đến sở hữu, quyền tự do kinh doanh, liên quan đến cạnh tranh của các doanh nghiệp... Nhà nước có chức năng và trách nhiệm quản lý đối với tất cả các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế, không can thiệp trực tiếp vào hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. Riêng đối với doanh nghiệp có vốn của Nhà nước, hình thành một cơ quan chuyên trách quản lý làm đại diện chủ sở hữu. Nhà nước không can thiệp sâu vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước. Nghị quyết Trung ương 5 khóa XII đã nêu: “Chậm nhất đến năm 2018, thành lập một cơ quan chuyên trách làm đại diện chủ sở hữu đối với doanh nghiệp nhà nước và cổ phần, vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp”.
          Ba là, thực hiện tốt nguyên tắcc tập trung dân chủ trong QLNN về kinh tế
Tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản của quản lý nhà nước về kinh tế, hiện nay nguyên tắc này được thể hiện tiên hai nội dung chủ yếu sau đây:
Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý thống nhất của Nhà nước Trung ương đi đôi vói phân cấp quản lý cho địa phương. Để thực hiện nguyên tắc này, Nhà nước Trung ương tập trung quản lý ở tầm chiến lược, tầm vĩ mô bao gồm việc hoạch định chiến lược, chính sách quốc gia, chương trình, quy hoạch, kế hoạch, các chính sách kinh tế lớn có tác dụng chung cho toản bộ nền kinh tế, coi trọng phát triển kỉnh tế vùng. Chính quyền địa phương có trách nhiệm và thẩm quyền quyết định những vấn đề của địa phương, đặc biệt là kế hoạch đầu tư cho khu vực công cộng, thu chi ngân sách, về tổ chức và nhân sự hành chính địa phương, xử ỉý các vụ việc hành chính. Chính quyền địã phương cũng phải tiếp tục có sự phân cấp theo hướng cấp nào nắm thông tin đầy đủ hơn, giải quyết vấn đề sát thực tế hơn thì giao thẩm quyền và nhiệm vụ cho cấp đó.
Tăng cường phối hợp quản lý theo ngành và theo lãnh thổ. Cơ quan Trung ương có trách nhiệm quản lý theo ngành trên phạm vi cả nước bao gồm tất cả các thành phần kinh tế, chính quyền địa phương có trách nhiệm quản lý toàn bộ hoạt động kinh tế-xã hội trên phạm vi lãnh thổ, kể cả kiểm tra, kiểm soát việc chấp hành pháp luật đổi vái các cơ quan Trung ương hoạt động trên địa bàn lãnh thổ, đảm bảo sự phối hợp có hiệu quả và thông suốt.
            Bốn là, tập trung mọi nguồn lực thực hiện tốt ba khâu đột phá chiến lược: hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm đẫ được Đại hội XI của Đảng xác định, Đại hội XII của Đảng cũng nêu, nhằm trực tiếp giải quyết ba điểm nghẽn, cản trở sự phát triển kinh tế của đất nước. Đe thực hiện được những nội dung này đòi hỏi nhiều biện pháp cụ thể, đồng bộ, ỉiên quan đến tất cả các cấp, các ngành trong hệ thống bộ máy quản lý nhà nước về kỉnh tế. Trước mắt cần tập trung:
Sắp xếp và chấn chỉnh tổ chức bộ máy quản ỉỷ nhà nước về kỉnh tế, đảm bảo cho bộ máy tiiứi gọn, đủ khả năng quản lý và xử lý tốt các vấn đề nảy sinh trong nền kỉnh tế thị trường, tập trung vào quản lý kinh tế vĩ mô, xóa bỏ chế độ chủ quản đối vái doanh nghiệp nhà nước.
Cải cách thủ tục hành chính cả về quy chế và tổ chức thực hiện, giảm đến mức tối đa các thủ tục hành chính và tình trạng quan liêu, phiền hà đối với nhân dân và các doanh nghiệp. Cải cách nền hành chính là yêu cầu của nhiều quốc gia, nhưng đối với nước ta hiện nay đây là một nhiệm vụ hết sức cấp bách nhằm xây dựng một Nhà nưóc thực sự của dân, do dân, vì dân, có khả năng quản lý nền kinh tế đang trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.
            Năm là, nâng cao chất lượng, hiệu quả hội nhập quốc tế, đẩy mạnh úng dụng thành qụả cửa cách mạng công nghiệp lần thứ 4
Triển khai và thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa xn về thực hiện có hiệu quả tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, giữ vững ổn định chính trị - xã hội trong bối cảnh nước ta tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mói.
Rà soát, điều chinh, bổ sung hệ thống pháp luật và các thiết chế, cơ chế liên qúan đáp ứng yêu cầu thực hiện các cam kết quốc tế. Xây dựng và hoàn thiện Cơ chế phối hợp điều hành giữa các bộ, ngành, địa phương trong thực thi các cam kết hội nhập và tiếp cận thị trường. Đổi mới công tác xúc tiến thương mại và đầu tư, cung cấp thông tin, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thị trường, nhất là thị trường xuất khẩu. Nâng cao năng ỉực phòng ngừa, giải quyết tranh chấp thương mại, đầu tư quốc tế.
Thực hiện nhất quán chủ trương đa phương hóa, đa dạng hóa, đa phương hóa trong hợp tác kinh tế quốc tế, không để lệ thuộc vào một số ít thị trường. Nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, tiềm lực của các doanh nghiệp trong nưóc. Xây dựng và thực hiện các cơ chế phù hợp với thông lệ quốc tế để phản ứng nhanh nhạy trưóc các diễn biến bất lợi trên thị trường thế giới, bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc, giữ vững ổn định chính trị-xã hội. Thực hiện các biện pháp cụ thể đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ, tranh thủ đi tắt, đón đầu, tận dụng những cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 trong tất cả các ngành, các lĩnh vực của nền kỉnh tế, trong đỏ chú trọng phảt triển các ngành công nghiệp chế biến, công nghệ thông tin, nông nghiệp công nghệ cao.
Sáu là, tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm
Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết; kịp thời phát hiện và giải quyết đúng đắn những vấn đề lớn, quan trọng, phức tạp về kinh tế - xã hội của đất nưóc. Tăng cường sự phối hợp và kiểm soát quyền lực giữa cơ quan lập pháp, cơ quan hành pháp và cơ quan tu pháp.
Đẩy mạnh cải cách tư pháp, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả của các thiết chế giải quyết tranh chấp dân sự, kinh doanh, thương mại, trọng tâm là các hoạt động hòa giải, trọng tài thương mại và tòa án nhân dân các cấp, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân và doanh nghiệp.
Xử lý nghiêm minh các vi phạm pháp luật về kinh tế. Tăng cường tính độc lập của hệ thống tư pháp các cấp trong xét xử, thi hành án dân sự, kinh tế. Bảo đảm an ninh, bật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển sản xuất, kinh doanh.
Phát huy quyền làm chủ của nhân dân, sự tham gia của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, xã hội - nghề nghiệp vào việc giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước.
Phát huy vai trò giám sảt, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Mở rộng thu thập ý kiến đánh giá từ doanh nghiệp và người dân đối với quá trình triển khai thực hiện đường Ịối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức xã hội - nghề nghiệp tham gia vào các chương trình, dự án hỗ trợ doanh nghiệp của Chính phủ, thúc đẩy các hình thức liên kết doanh nghiệp, cung cấp các dịch vụ hỗ toợ doanh nghiệp thâm nhập, phát triển thị trường.
Bảy là, đổi mới quản trị nhà nước, xây dựng Chính phủ kiến tạo, liêm chính, hành động, phục vụ
Đổi mới phương thức quản trị nhà nước; thực hiện đúng đắn và đầy đủ chức năng của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường. Điều hành nền kinh tế không chỉ bảo đảm mục tiêu ngắn hạn mà còn hướng tói thực hiện các mục tiêu trung và dài hạn. Nâng cao năng lực phân tích, dự báo, nhất là dự báo chiến lược. Đổi mới căn bản và toàn diện công tác xây dựng và thực hiện các quy hoạch, kế hoạch phát triển kỉnh tế-xã hội, đầu tư công và tài chính công thực sự theo cơchế thị trường, khắc phục tình trạng “xin - cho”, chủ quan, duy ý chí.
Nghiên cứu, rà soát, đổi mới việc xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật. Nâng cao chất lượng văn bản quy phạm phâp luật, bảo đảm tính minh bạch, tính nhất quán, ổn định và dự đoán được của pháp luật.
Kiên quyết đẩy lùi tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí. Ở nước ta đang trong thời kỳ đổi mới, cơ chế quản lý tập trung quan liêu, bao cấp chưa hoàn toàn bị xóa bỏ, cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước ra đời chưa đồng bộ là điều kiện tốt cho tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí phát triển, vừa cản trở sự phát triển của đất nước, vừa làm mất uy tín và làm suy yếu hiệu lực quản lý của Nhà nước. Văn kiện Đại hội XII của Đảng đã nhấn mạnh: “Xác định đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng đồng thời là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, lâu dài”.
Phát huy quyền làm chủ thực sự của nhân dân trong hoạt động kinh tế và tham gia quản lý kinh tế, trong vỉệc phát hiện, tố cáo, đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí.